1. Anestezi Nedir?
Anestezi, planlanan ameliyat veya tıbbi işlem sırasında ağrı ve acı hissetmemeniz için anestezi doktorları tarafından özel ilaçlar kullanılarak oluşturulan geçici bir hissizlik ve bilinçsizlik halidir. Bu sayede hem cerrahınız ameliyatı en iyi şekilde yapabilir hem de siz süreci tamamen ağrısız ve konforlu bir şekilde atlatırsınız.
2. Ameliyat Öncesi Neden Aç Kalmalıyım? Ne Zaman Yemeyi ve İçmeyi Bırakmalıyım?
Bu, güvenli bir anestezi ve ameliyat için en önemli kurallardan biridir. Anestezi sırasında kaslarınız gevşediği için midenizdeki yiyecek ve içeceklerin nefes borunuza ve akciğerlerinize kaçma riski ortaya çıkar. Aspirasyon Pnömonisi adını verdiğimiz bu durum, ciddi akciğer enfeksiyonlarına yol açabilen ve hayati tehlike taşıyan son derece tehlikeli bir komplikasyondur.
Bu riski ortadan kaldırmak için anestezi doktorunuzun size belirttiği açlık süresine harfiyen uymanız gerekmektedir. Genel kurallar şu şekildedir:
- Katı Gıdalar ve Yağlı Besinler: Ameliyattan en az 8 saat önce tamamen kesilmelidir. (Örnek: Et, ekmek, pilav, çorba vb.)
- Sıvı Gıdalar (Su, Şekersiz Çay): Ameliyattan en az 2 saat önce kesilmelidir.
- Anne Sütü: Bebekler için ameliyattan 4 saat öncesine kadar verilebilir.
Unutmayın: Bu süreler ameliyatınıza ve sağlık durumunuza göre değişebilir. Size verilen talimatlara tam olarak uymanız hayati önem taşır.
3. Anestezi Doktoru Kimdir? Ne İş Yapar?
Anestezi doktoru (anestezist), anestezi alanında uzmanlaşmış bir tıp doktorudur. Görevi sadece ameliyatta sizi "uyutmak" değil, çok daha fazlasıdır:
- Ameliyat Öncesi: Sizi muayene eder, sağlık durumunuzu değerlendirir ve ameliyatınız için en uygun anestezi türüne karar verir.
- Ameliyat Sırasında: Ameliyat boyunca nefes alışverişi, kalp atışı, tansiyon gibi tüm yaşamsal fonksiyonlarınızı sürekli olarak takip eder ve kontrol altında tutar.
- Ameliyat Sonrası: Güvenli bir şekilde uyanmanızı sağlar ve ameliyat sonrası ağrılarınızın kontrol edilmesine yardımcı olur. Yoğun bakımdaki hastaların tedavisinde de kilit rol oynar.
4. Anestezi Türleri Nelerdir? Bana Hangisi Uygulanacak?
Size hangi anestezi türünün uygulanacağına, yapılacak ameliyatın türü, süresi ve sizin genel sağlık durumunuz değerlendirilerek anestezi doktorunuz karar verecektir. Başlıca anestezi türleri şunlardır:
- Genel Anestezi: Damardan veya solunum yoluyla verilen ilaçlarla bilincinizin tamamen kapalı olduğu ve tüm vücudunuzun anestezi etkisinde olduğu "tam uyuma" halidir.
- Bölgesel Anestezi (Spinal ve Epidural Anestezi): Vücudun sadece belirli bir bölgesinin uyuşturulduğu yöntemlerdir. Bu yöntemde bilinciniz açık olabilir veya isterseniz sizi rahatlatmak için hafif bir uyku hali (sedasyon) sağlanabilir. Ameliyat sonrası ağrı kontrolü için de en etkili yöntemlerden biridir. Kendi içinde farklı türleri vardır:
- Spinal ve Epidural Anestezi (Belden Uyuşturma): Omurga bölgesinden yapılan tek bir iğne ile vücudun genellikle belden aşağısının tamamen uyuşturulmasıdır. Sezaryen, fıtık, kalça/diz protezi gibi ameliyatlarda sıkça kullanılır.
- Periferik Sinir Blokları (Sadece Kol, Bacak veya Belirli Bir Alanın Uyuşturulması): Bu yöntemde, sadece ameliyat olacak bölgeye giden sinirler veya sinir ağları bulunur ve bu sinirlerin etrafına lokal anestezik ilaç enjekte edilir. Örneğin, sadece eliniz ameliyat olacaksa koltuk altından veya köprücük kemiği bölgesinden yapılan bir iğne ile sadece o kolunuz tamamen uyuşturulabilir. Benzer şekilde, ayak ameliyatları için diz veya kasık bölgesinden sinir bloğu yapılarak sadece o bacağınız hissizleştirilebilir. Bu bloklar genellikle ultrason cihazı yardımıyla, sinirler görülerek yapıldığı için son derece güvenli ve etkilidir.
- Lokal Anestezi: Sadece ameliyat edilecek küçük bir alanın (örneğin bir benin alınacağı bölge) iğne ile uyuşturulmasıdır. Bu sırada bilinciniz tamamen açıktır.
5. Anesteziyi kimler uygular?
Genel, spinal ve epidural gibi anestezi türlerini sadece anestezi uzmanı doktorlar (anestezist) uygular. Küçük müdahalelerde lokal anestezi bazı doktorlar tarafından da yapılabilir.
6. Anestezi Güvenli midir? Ya Uyanamazsam?
Bu, hastalarımızın en sık dile getirdiği endişedir. Günümüz teknolojisi, modern ilaçlar ve anestezi doktorlarının uzmanlığı sayesinde anestezi oldukça güvenli bir işlemdir. Ameliyat boyunca anestezi doktorunuz ileri teknoloji cihazlarla tüm yaşam fonksiyonlarınızı anbean takip eder. Anesteziden uyanamama riski, günümüzde trafik kazası geçirme riskinden bile çok daha düşüktür.
7. Epidural veya Spinal Anestezi Felç Yapar mı?
Hayır. Bu işlem sırasında iğne, omuriliğin kendisinin bulunduğu bölgeye değil, omuriliği çevreleyen ve sinirlerin geçtiği güvenli bir boşluğa yapılır. Bu nedenle bu işlemlerin felç yapma riski bulunmamaktadır.
8. Genel Anesteziden Sonra Neler Hissedeceğim? Yan Etkileri Var mı?
Ameliyat bittiğinde, anestezi doktorunuz ilaçları keserek kontrollü bir şekilde uyanmanızı sağlar. İlk uyandığınızda kendinizi biraz sersem ve uykulu hissetmeniz normaldir. Herkeste görülmese de anestezi sonrası şu gibi geçici yan etkiler yaşanabilir:
- Mide bulantısı ve kusma
- Boğaz ağrısı veya ses kısıklığı
- Üşüme, titreme
- Ağız kuruluğu
- Kas ağrıları
Bu etkiler genellikle kısa sürelidir ve hemşirelerimiz ve doktorlarımız tarafından gerekli tedaviler uygulanarak rahatlamanız sağlanacaktır.