14 Kasım Dünya Diyabet Günü
Dünya Diyabet Günü (DDG), 160’tan fazla ülkede 1 milyardan fazla kişiye ulaşan, diyabet farkındalığını artırmaya yönelik en geniş kapsamlı küresel sağlık kampanyasıdır. 1991 yılında Uluslararası Diyabet Federasyonu (IDF) ve Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından başlatılmış;2006 yılında Birleşmiş Milletler’in 61/225 sayılı kararıyla resmiyet kazanmıştır. Günün 14 Kasım’da kutlanmasının nedeni, 1922 yılında insülini keşfeden Sir Frederick Banting’in doğum günü olmasıdır.
Uluslararası Diyabet Federasyonu’nun 2024 yılı verilerine göre, dünyada 589 milyon kişi diyabetlidir ve bu kişilerin yaklaşık yarısına henüz tanı konulamamıştır. Diyabetli bireylerin %75’i düşük ve orta gelirli ülkelerde yaşamaktadır. 2050 yılına gelindiğinde, her sekiz yetişkinden birinin yani yaklaşık 853 milyon kişinin diyabetli olacağı öngörülmektedir. Türkiye’de diyabet erişkin nüfusun önemli bir kısmını etkilemektedir. Sağlık Bakanlığı STEPS2023 verilerine göre, 20 yaş üzeri diyabet prevalansı %13–16 arasındadır; yaklaşık 9 milyondanfazla kişi diyabetli veya prediyabetlidir. Bu durumun temel nedenleri arasında sağlıksızbeslenme, fiziksel hareketsizlik ve obezite yer almaktadır. Türkiye’de yetişkin nüfusun%68,7’sinin fazla kilolu veya obez olması, diyabet açısından önemli bir risk faktörüdür.
Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülen Türkiye Diyabet Programı (2023–2027), diyabetin önlenmesi, erken tanının yaygınlaştırılması ve komplikasyonların azaltılmasına yönelik ulusal düzeyde stratejiler içermektedir. Program, diyabetle mücadelede toplumsal farkındalığı artırmak amacıyla “Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı” ile entegre biçimde yürütülmektedir.
2025 yılı Dünya Diyabet Günü teması olarak “Diyabet ve Aile” belirlenmiştir. Bu tema, diyabetle yaşayan bireylerin yaşam kalitesi, hastalık yönetimi ve psikososyal destek süreçlerinde ailelerin temel rolüne dikkat çekmeyi amaçlamaktadır. Aile; diyabetin önlenmesi,erken tanı, tedaviye uyumun sağlanması ve yaşam tarzı değişikliklerinin sürdürülebilirliğindeen güçlü destek sistemidir.
Diyabet; pankreasın yeterince insülin üretememesi veya üretilen insülinin etkili kullanılamaması sonucu gelişen kronik bir hastalıktır. İki ana tipi bulunur:
· Tip 1 Diyabet: Genellikle çocukluk veya genç erişkinlik döneminde başlar ve insülin tedavisi gerektirir.
· Tip 2 Diyabet: Daha sık görülür; genetik yatkınlık, obezite, fiziksel hareketsizlik ve sağlıksız beslenme ile ilişkilidir.
Diyabet, başlangıç dönemlerinde belirti göstermeyebildiği için birçok birey hastalığının farkında olmadan yaşamını sürdürmektedir. Bu durum, tanının gecikmesine ve kalp-damar hastalıkları, böbrek yetmezliği, göz ve sinir hasarı gibi ciddi komplikasyonların gelişmesine yol açabilmektedir. Bu nedenle düzenli taramalar, erken tanı ve zamanında tedavi büyük önem taşır.
2025 yılı Dünya Diyabet Günü teması “Diyabet ve Aile”, ailelerin hem hastalıktan korunmada hem de diyabet yönetiminde oynadığı kritik role dikkat çekmektedir. Aile bireyleri; sağlıklı beslenme, fiziksel aktivite, düzenli takip, ilaç uyumu ve psikolojik destek gibi unsurlarda kişinin yanında yer alarak tedavi sürecinin başarısını önemli ölçüde artırmaktadır. Ayrıca diyabet riskinin genetik ve çevresel faktörlerle ilişkili olması, aile temelli farkındalığın önemini bir kez daha ortaya koymaktadır.
Hastanemiz, diyabetle mücadelede toplum bilincini artırmayı, erken tanı imkânlarını geliştirmeyi ve hastalarımızın yaşam kalitesini yükseltmeyi amaçlayan çalışmalarını sürdürmektedir. Dahiliye, diyetisyenlik ve eğitim hemşireliği birimlerimiz aracılığıyla;
· Diyabet tarama ve takip hizmetleri,
· Bireysel ve aile temelli eğitimler,
· Sağlıklı beslenme ve yaşam tarzı danışmanlığı,
· Komplikasyonların erken tespiti için düzenli kontroller
titizlikle yürütülmektedir.
Bu özel gün vesilesiyle tüm vatandaşlarımızı diyabetin belirtileri, risk faktörleri ve korunma yolları konusunda bilinçlenmeye davet ediyor; özellikle yüksek risk grubunda yer alan bireylerin sağlık taramalarını aksatmamalarını öneriyoruz.
Diyabetle mücadele; birey, aile ve toplum olarak hepimizin sorumluluğudur. Sağlıklı bir gelecek için farkındalığımızı artırmalı, yaşam alışkanlıklarımızı gözden geçirmeli ve sevdiklerimizle birlikte daha sağlıklı bir yaşam için adımlar atmalıyız.
Dünya Diyabet Günü’nün, diyabetle mücadelede toplum genelinde bilinç ve duyarlılığı artırmasına katkı sunmasını diliyoruz.
Sağlığınız için, farkında olun; birlikte güçlü olalım.